AYM, Kadınların Soyadı Haklarını Gözden Geçiriyor: Nüfus Kaydı Düzenlemesi Yeniden Değerlendirilecek

İstanbul 14. Asliye Hukuk Mahkemesi, Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 23. maddesindeki “Evlenen kadının kaydı kocasının hanesine taşınır” hükmünün eşitlik ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Bu başvuru, kadınların soyadı ve nüfus kayıtları konusundaki uzun süredir devam eden tartışmalara yeni bir boyut kazandırdı.

Mahkemenin İlk İncelemesi ve Görüş Kararı

Yüksek Mahkeme, başvurunun ilk incelemesini tamamlayarak söz konusu maddenin iptal istemini esastan görüşmeye karar verdi. Görüşme tarihi ve kapsamı, Anayasa Mahkemesi’nin belirleyeceği bir takvime göre netleşecek.

İptal İsteminin Kapsamı

Mahkeme, aynı maddede yer alan “Kocası ölen kadın yeniden evlenmedikçe ölen kocasının aile kütüğünde kalır. Ancak dilerse babasının kütüğüne dönebilir” ibaresinin iptal istemini, yerel mahkemenin baktığı davada uygulama konusu olmadığı gerekçesiyle yetkisizlikten reddetti.

Geçmişteki Benzer Kararlar

AYM, daha önce Türk Medeni Kanunu’nun 187. maddesini iptal etmişti. Bu madde, “Evlenen kadın kocasının soyadını alır, isterse kendi soyadını onun önünde kullanabilir” hükmünü içeriyordu. Mahkeme, bu düzenlemenin cinsiyet temelli farklı muamele olduğunu vurgulamıştı.

Beklenen Etkiler ve Toplumsal Yansımalar

• Kadınların medeni hakları açısından emsal bir karar oluşması.
• Nüfus kayıt sisteminde cinsiyet eşitliğinin sağlanması.
• Toplumsal cinsiyet rollerine dair yasal algının yeniden şekillenmesi.
• Gelecek davalar için bir referans noktası oluşturulması.
• Medya ve kamuoyunda eşitlik tartışmasının derinleşmesi.

Kararın nihai sonucu, Türkiye’de kadınların soyadı ve nüfus kaydı konusundaki statüsünü belirleyecek kritik bir adım olarak görülüyor.